Czym jest kąpiel mrówkowa?
Zachowanie upierzenia w nienagannym stanie to priorytet niemal dla wszystkich ptaków. Nic więc dziwnego, że pierzaste zwierzaki chętnie korzystają z naturalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Jednym z najbardziej niecodziennych sposobów na utrzymanie zdrowia i doskonałej kondycji są kąpiele mrówkowe. Podczas nich w role ptasich masażystów wcielają się mrówki. Jak przebiegają kąpiele mrówkowe i które ptaki zażywają ich najczęściej?
Na czym polegają kąpiele mrówkowe ptaków?
Mrówkowanie (kąpiel mrówkowa) to nietypowe ptasie zachowanie komfortowe obserwowane często m.in. u ptaków wróblowatych, krukowatych, dzięciołów i sów. Polega ono na wykorzystaniu do pielęgnacji upierzenia, zamiast wody czy piasku, mrówek.
Kąpiel mrówkowa może mieć formę aktywną lub pasywną. Mrówkowanie aktywne polega na pocieraniu mrówką trzymaną w dziobie o pióra. Taki zabieg pielęgnacyjny może trwać nawet pół godziny.
Ptaki, które wolą, żeby ich pielęgnacją zajęły się same mrówki, decydują się natomiast na mrówkowanie pasywne. By zażyć takiej kąpieli, po prostu wchodzą do mrowiska, rozkładają skrzydła i pozwalają mrówkom wejść między ich pióra. Gdy owady znajdują się już na ich ciele, często pocierają o nie dziobem. Dodatkowo wykonują przy tym energiczne ruchy głową.
Mrówkowanie ptaków najczęściej można zaobserwować latem i wczesną jesienią. Często ptaki zażywają wspólnych kąpieli. Zdarza się, że pierzaste zwierzaki do tego zabiegu wykorzystują także inne bezkręgowce, np. ślimaki, wije, koniki polne czy stonogi. Co ciekawe, ptaki mogą też niekiedy sięgać po elementy nieożywione, np. niedopałki papierosów.
Kąpiel mrówkowa może mieć formę aktywną lub pasywną. Mrówkowanie aktywne polega na pocieraniu mrówką trzymaną w dziobie o pióra. Taki zabieg pielęgnacyjny może trwać nawet pół godziny.
Ptaki, które wolą, żeby ich pielęgnacją zajęły się same mrówki, decydują się natomiast na mrówkowanie pasywne. By zażyć takiej kąpieli, po prostu wchodzą do mrowiska, rozkładają skrzydła i pozwalają mrówkom wejść między ich pióra. Gdy owady znajdują się już na ich ciele, często pocierają o nie dziobem. Dodatkowo wykonują przy tym energiczne ruchy głową.
Mrówkowanie ptaków najczęściej można zaobserwować latem i wczesną jesienią. Często ptaki zażywają wspólnych kąpieli. Zdarza się, że pierzaste zwierzaki do tego zabiegu wykorzystują także inne bezkręgowce, np. ślimaki, wije, koniki polne czy stonogi. Co ciekawe, ptaki mogą też niekiedy sięgać po elementy nieożywione, np. niedopałki papierosów.
Co dają kąpiele mrówkowe?
Co takiego mogą zapewnić ptakom mrówki, że uporczywie szukają ich bliskości? Wydaje się, że fenomen tych owadów tkwi w wydzielanym przez nie kwasie mrówkowym. Związek ten wykazuje właściwości m.in. oczyszczające, antybakteryjne, grzybobójcze i antypasożytnicze. Nie tłumaczy to jednak, dlaczego ptaki do kąpieli wykorzystują także inne bezkręgowce czy elementy nieożywione. Być może kąpiele mrówkowe po prostu dostarczają pierzastym zwierzakom przyjemnych wrażeń sensorycznych.Dlaczego ptaki mrówkują?
Przyczyny kąpieli mrówkowych są przedmiotem wielu spekulacji. Większość badaczy uważa, że pełnią one głównie funkcję pielęgnacyjną. Nie można jednak całkowicie wykluczyć, że ptaki kąpią się również dla przyjemności. Wśród potencjalnych funkcji kąpieli mrówkowych najczęściej wymienia się:- zwalczanie bakterii, grzybów i pasożytów — kwas mrówkowy wydzielany przez mrówki zabija bakterie i grzyby namnażające się w piórach, a niewykluczone, że również roztocza i inne pasożyty;
- pielęgnację upierzenia — mrówki mogą pomagać ptakom w oczyszczaniu piór i pobudzać aktywność ich gruczołów skórnych;
- przygotowanie mrówek do zjedzenia — niektórzy naukowcy sugerują, że mrówkowanie jest dla ptaków formą przygotowania posiłków — przed zjedzeniem mrówek ptaki prowokują je do pozbycia się kwasu mrówkowego, który jest toksyczny;
- wspomaganie pierzenia — według niektórych hipotez mrówkowanie w okresie pierzenia może pobudzać wzrost nowych piór.
- autostymulację — ptakom też należy się chwila relaksu. Kąpiele mrówkowe mogą być więc formą masażu, który dostarcza przyjemnych bodźców dotykowych.